Πικρή πάστα αμυγδάλου και ένα παραμύθι
Ένα βαθιά ανθρώπινο έργο
Συγγραφέας: Μπουτλούκου-Βρεττάκη Ευαγγελία
Έκδοση: Ιδιωτική έκδοση, Αθήνα Φεβρουάριος 2014
Επιμέλεια έκδοσης, πρόλογος: Μπελίτσος Γρ.Θεόδωρος
Αριθμός σελίδων: 152
Περιγραφή:
Η «Πικρή πάστα αμυγδάλου» είναι ένα αυτοβιογραφικό αφήγημα. Η ηρωίδα του έργου, η Έφη, δεν είναι άλλη από την ίδια τη συγγραφέα, η οποία αφηγείται τη ζωή της. Στα 49 κεφάλαια του βιβλίου περιγράφει τα δύσκολα νεανικά της χρόνια, από το 1953 όταν έφτασε στην Αθήνα σε ηλικία 16 ετών προς αναζήτηση τύχης. Την προσπάθειά της να γίνει νοσοκόμα ξεκινώντας από μια ιδιωτική κλινική του Πειραιά. Την αγωνία της να διατηρήσει το ήθος και την ακεραιότητά της στο άγνωστο περιβάλλον που ζούσε. Το συνεχές πάλεμά της να βελτιώσει τα προσόντα της και να εργαστεί σε καλύτερη θέση.
Ο αναγνώστης παρακολουθεί μια λαϊκή ταινία της δεκαετίας του πενήντα. Μόνο που οι ζωές των ηρώων δεν είναι φανταστικές. Μυθοπλασία είναι η ίδια η ζωή. Οι προικοθήρες γαμπροί, οι ξεγελασμένες κοπέλες, οι εκμεταλλευτές εργοδότες, οι πονηρές συνάδελφοι, οι αδιάφοροι ή υστερόβουλοι συγγενείς, οι εγωιστές άνδρες παρελαύνουν στα κεφάλαια του βιβλίου σαν επεισόδια σε ασπρόμαυρο φιλμ. Επεισόδια βγαλμένα από τις αναμνήσεις και τα βιώματα της Έφης-Ευαγγελίας. Μα υπάρχουν και όμορφες στιγμές: δυνατές φιλίες, ερωτικά σκιρτήματα, εργασιακές επιτυχίες. «Πικρή πάστα» η ζωή, με τη γλύκα της που όμως δεν κρατά πολύ. Πότε δίνει χαρά και πότε στεναχώρια.
Και σε όλα αυτά η αγωνία της Έφης να βρει το έτερον ήμισυ, να δημιουργήσει οικογένεια. Χωρίς να κάνει εκπτώσεις στις αρχές της, στην αξιοπρέπεια και στα θέλω της. Η γνωριμία της με το Διονύση θα αλλάξει τη ζωή της, θα της δώσει νέο νόημα. Οι δυσκολίες δεν θα αποθαρρύνουν τους δύο νέους. Η σχέση τους θα στεριώσει και θα ζήσουν ευτυχισμένα χρόνια, αγαπημένοι ως τα γεράματα.
Η Ευαγγελία παρουσιάζει το μυθιστόρημα της ζωής της. Ή μάλλον τη ζωή της σαν μυθιστόρημα. Με απλό, συναισθηματικό, ανθρώπινο λόγο καταφέρνει μέσα από τα προσωπικά της βιώματα, να περιγράψει το κοινωνικό κλίμα μιας εποχής. Διότι η ζωή της Έφης, της Άννας, του Γιώργου, του Βλάση, του Διονύση, του Κοσμά, της Πόπης, της Αρετής, του Μανολιού, είναι η ζωή όσων Ελλήνων μετά τον πόλεμο κατέφυγαν στην πρωτεύουσα αναζητώντας το όνειρο. Κουβαλούσαν μαζί τους την αθωότητα αλλά και την κουτοπονηριά του χωριού τους, την αγνότητα αλλά και την μπαγαποντιά, το ήθος μα και την παραδοσιακή κουλτούρα του άνδρα-αφέντη, της γυναίκας-νοικοκυράς. Πατούσαν σε δύο βάρκες, μια με πλώρη προς το μέλλον και μια δεμένη με τα δεσμά του παρελθόντος. Μα όλοι ανεξαιρέτως, ο καθένας με τον τρόπο του, πάλεψαν σκληρά για την προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική τους ανέλιξη.
Σε αυτό το βαθειά ανθρώπινο έργο, η Ευαγγελία αποκαλύπτει τη φιλοσοφία της για τη ζωή. Το τελευταίο κεφάλαιό του, όπου συνοψίζεται η κεντρική ιδέα του, είναι ένα συγκλονιστικό λογοτεχνικό κείμενο. Αποτελεί απόσταγμα εμπειρίας ζωής και συνάμα την παρακαταθήκη της Ευαγγελίας Μπουτλούκου-Βρεττάκη για μας τους επιγενόμενους. Γράφει η αείμνηστη συγγραφέας:
«Οι ήρωες του βιβλίου παλέψανε, πληγωθήκανε, πέσανε και σηκωθήκανε. Με πείσμα και θυσίες καταφέρανε από το μηδέν που ξεκινήσανε να βάλουνε μπροστά έναν άσσο και να το κάνουνε δέκα. Θα ’ναι ευχής έργο, αν μπορέσουνε να μείνουνε ως το τέλος πιο αγνοί, πιο καλοί, πιο άνθρωποι από τότε που ξεκίνησαν τη ζωή τους. Γιατί ο προορισμός του ανθρώπου αυτός είναι: να έρχεται στη ζωή, να χαίρεται με τις χαρές της, να προβληματίζεται με τις δυσκολίες της, να στεναχωριέται με τις λύπες της, να παλεύει, να δημιουργεί και να φεύγει. Αυτός είναι ο νόμος της ζωής. Μόνο ό,τι δεν γεννιέται, δεν πεθαίνει».
…και ένα παραμύθι
«Ο Πουλίνος και η Πουλίνα»
Η Ευαγγελία είχε την ικανότητα να μεταπλάθει και να αφηγείται ως παραμύθια τις αλήθειες που υποστήριζε, αντί να καταφεύγει σε συμβουλές ή παρατηρήσεις. Τα πιο πολλά έμειναν ανέκδοτα. Ένα από αυτά, που μου το είχε εμπιστευτεί και συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο της «Πικρή πάστα αμυγδάλου», είναι ο «Πουλίνος και η Πουλίνα», γραμμένο το 2008 στην Παιανία, όπου ζούσε.
Μας αφηγείται την ιστορία ενός ζευγαριού πουλιών που αγαπιούνται πολύ αλλά δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν γόνιμα αβγά. Όσες προσπάθειες κι αν κάνουν, τα αβγά τους μένουν άσπορα και δεν βγάζουν νεοσσούς. Τότε αποφασίζουν να μεγαλώσουν ένα παρατημένο ορφανό ξεπεταρούδι, στο οποίο όταν ενηλικιώνεται αποκαλύπτουν την προέλευσή του. Η γλυκιά, γεμάτη ανθρωπιά αφήγηση της Ευαγγελίας, δημιουργεί ένα εξαιρετικό παραμύθι. Πρόκειται για την πιο καλογραμμένη ιστορία που έχω διαβάσει, η οποία πραγματεύεται το λεπτό και πολύ ευαίσθητο ζήτημα της υιοθεσίας ενός παιδιού.
