Ο καθηγητής Αναστάσιος Δαμβέργης (1857-1920)
Η ιστορική οικογένεια των αγωνιστών και των φαρμακοποιών Δαμβέργη
Συγγραφέας: Καραμαλούδη Φωτεινή
Έκδοση: Ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2019
Αριθμός σελίδων: 180
Παρουσίαση Γιάννη Ν.Μπασκόζου:
Οι μονογραφίες αυτές, όπως της συγγραφέως Φωτεινής Ε.Καραμαλούδη, συμπληρώνουν και φωτίζουν πτυχές της ιστορίας μας, πολλές φορές από αθέατες οπτικές γωνίες. Ο καθηγητής Φαρμακευτικής Αναστάσιος Δαμβέργης ίδρυσε το 1906 δικό του φαρμακείο στο κέντρο της Αθήνας απέναντι ακριβώς από την Εθνική Βιβλιοθήκη στο κτήριο της Πρωίας. Μετά την κατεδάφιση του κτηρίου μεταφέρθηκε Πανεπιστημίου 6 για να κλείσει οριστικά το 2006. Ήταν όμως ήδη ένα χαρακτηριστικό τοπόσημο της πόλης. Η συγγραφέας μελετάει το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Da Vergi ή Τα Βεργάκης από το Ρέθυμνο που ξεκινάει από τον 16ο αιώνα. Ο Χατζή Ιωάννης Δαμβέργης υπήρξε από τους πρώτους Φιλικούς στην Κρήτη και η οικογένεια είδε πολλά μέλη της να μετέχουν στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Το κύριο μέρος του βιβλίου αφορά στον καθηγητή Αναστάσιο Δαμβέργη (1857-1920) και την σπουδαία σταδιοδρομία του. Αλλά παράλληλα διαβάζουμε και την πολιτιστική ιστορία της Αθήνας. Όταν ιδρύθηκε το φαρμακείο Δαμβέργη η Αθήνα δεν είχε ακόμα τηλέφωνο και τραμ. Το φαρμακείο εισήγαγε τις εξετάσεις καρδιάς, αγγείων ,πνευμόνων, ούρων, αίματος κ.τ.λ. και διέθετε σπάνια εργαλεία για την εποχή εκείνη. Ήταν από τα πρώτα φαρμακεία που πουλούσε καλλυντικά και καθιέρωσε τις χάρτινες σακούλες. Παράλληλα το 1933 ιδρύθηκε και η πρώτη φαρμακοβιομηχανία στη χώρα από τον Κώστα Δαμβέργη, γιο του Αναστασίου. Η πλούσια εικονογράφηση, οι μακέτες, τα διαφημιστικά και άλλα εικονιστικά στοιχεία συντείνουν στην ανασύσταση μιας εποχής και στην προσπάθεια να διατηρηθεί η μνήμη ως καίριος παράγων της πολιτιστικής συνέχειας. Ξεχωριστό πραγματικά βιβλίο.
Παρουσίαση Θεόδωρου Γρ.Μπελίτσου:
Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, το οποίο διάβασα τελευταία, είναι η μελέτη με τον ως άνω τίτλο της φίλης Φωτεινής Καραμαλούδη. Με επίκεντρο την βιογραφία του πρωτοπόρου καθηγητή της Φαρμακευτικής Αναστάσιου Δαμβέργη, η κ. Καραμαλούδη εξιστορεί την πορεία της οικογένειας από τα τέλη του 18ου αιώνα στην Κρήτη μέχρι σήμερα. Οι πρόγονοι της οικογένειας Δαμβέργη ξεριζώθηκαν από την Κρήτη λόγω της συμμετοχής τους στην εθνεγερσία του 1821 και εγκαταστάθηκαν στο μικρό ελεύθερο ελληνικό κράτος.
Εξ αυτών ο Αναστάσιος, ο οποίος είχε μεγάλη έφεση για τα γράμματα και την επιστήμη, κατάφερε να σπουδάσει στο εδώ πανεπιστήμιο και εν συνεχεία στη Γερμανία και να αναδειχθεί σε κορυφαία προσωπικότητα στον φαρμακευτικό κλάδο. Η 25ετής καθηγεσία του στην Φαρμακευτική Σχολή υπήρξε γονιμότατη και δημιουργική και αναγνωρίστηκε από το σύνολο της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής επιστημονικής κοινότητας καθώς και από την πολιτειακή, πολιτική και οικονομική ελίτ της πατρίδας μας.
Το πρωτοποριακό Φαρμακείο, που ίδρυσε το 1906 στην οδό Πανεπιστημίου, αποτέλεσε μια σταθερή αξία, σε μια εποχή που ο φαρμακοποιός ήταν «φαρμάκων-ποιός» και όχι φαρμακοπώλης. Υπήρξε πρότυπο για πλείστα άλλα φαρμακεία, πολλά από τα οποία έθεταν στην προμετωπίδα τους την επωνυμία «Δαμβέργης» ως τίτλο εγκυρότητας. Δεν είναι τυχαίο πως επιβίωσε επί έναν αιώνα και το λειτούργησαν τρεις γενιές της οικογένειας.
Το φαρμακείο Δαμβέργη υπήρξε παράλληλα βιοτεχνία πρωτοτύπων φαρμάκων, η οποία στις αρχές της δεκ. ’30 εξελίχθηκε σε βιομηχανία από τον Κωνσταντίνο Δαμβέργη, τον υιό του Αναστασίου, σε οικονομική συνεργασία με την οικογένεια Παπαστράτου. Υπήρξε από τις πρώτες ελληνικές φαρμακευτικές βιομηχανίες και στην εποχή της ακμής της συμβόλιζε το πνεύμα που ήθελε να εμφυσήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην ελληνική αστική τάξη, το οποίο συνοψιζόταν στη φράση: «Θέλομεν επιχειρηματίες τροφείς του προϋπολογισμού και ουχί τροφίμους», κατακεραυνώνοντας την παρασιτική επιχειρηματική δραστηριότητα που κυριαρχούσε στο ελληνικό κράτος στις αρχές του 20ού αιώνα και, αλλοίμονο, σε μεγάλο βαθμό κυριαρχεί ως σήμερα. Η βιομηχανία Δαμβέργη επέζησε για πολλές δεκαετίες, μέχρι την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ, οπότε εξαγοράστηκε από ιταλική εταιρεία.
Η συγγραφέας αξιοποίησε το τεράστιο οικογενειακό και επαγγελματικό αρχείο των Δαμβέργη, το οποίο έθεσε στη διάθεσή της ο Τάσος Δαμβέργης και άλλοι απόγονοι της οικογένειας. Κατάφερε να τιθασεύσει αυτό το αρχείο και να δημιουργήσει ένα ελκυστικό βιβλίο, τόσο από γλωσσική όσο και από εικαστική πλευρά. Στον μικρό τόμο των 180 σελίδων, τα κείμενα συνομιλούν με τις εικόνες και αποτυπώνεται ανάγλυφα η κοινωνία της εποχής. Οι δεκάδες φωτογραφίες, αφίσες, δελτάρια, διαφημίσεις, γκραβούρες που υποστηρίζουν τη μελέτη αποτελούν στην κυριολεξία θησαυρό, αφού στην πλειονότητά τους είναι αδημοσίευτες.
Το βιβλίο είναι εκτός εμπορίου αλλά αξίζει να το αναζητήσετε και να το διαβάσετε.
