Ο Μούδρος της Λήμνου και το Δημοτικό Σχολείο του – Μουδρινοί λογοτέχνες
Κ.Θεοφάνους – Αντ.Π.Σουπιός – Ντ.Γ.Καβάσιλα
Συγγραφέας: Βελιαρούτης Δ.Λεωνίδας
Έκδοση: Δήμος Μούδρου, Αθήνα 2010
Αριθμός σελίδων: 236
Περιγραφή: Στο Α΄ μέρος αναπτύσσεται η ιστορία του Μούδρου από τα βυζαντινά χρόνια ως τις μέρες μας, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές. Παράλληλα, παρουσιάζεται η ιστορική πορεία του σχολείου. Ο συγγραφέας παραθέτει σπάνια αρχειακά τεκμήρια, όπως αυτοκρατορικά χρυσόβουλα, τα οποία πιστοποιούν την ύπαρξη του χωριού από τα ύστερα βυζαντινά χρόνια. Με εξαντλητική βιβλιογραφική έρευνα σε κείμενα Ευρωπαίων περιηγητών καθώς και παλαιότερων συγγραφέων, παρουσιάζει με πολλές λεπτομέρειες την πορεία του χωριού στα χρόνια της τουρκοκρατίας, την εξέλιξη του μικρού αγροτικού οικισμού από τιμάριο αγιορείτικων μονών σε εμπορικό λιμάνι, το ρόλο του στα γεγονότα του 1770 με την κατάπλευση του Ρωσικού στόλου υπό τον Ορλώφ, την μετανάστευση στην Αίγυπτο, την ανέγερση των ναών του, την ίδρυση και την λειτουργία των σχολείων του.
Ιδιαίτερα στέκεται στα γεγονότα της απελευθέρωσης του 1912 καθώς ο κόλπος του Μούδρου αποτέλεσε το Ορμητήριο του ελληνικού στόλου και το χωριό έγινε γνωστό στο πανελλήνιο. Από εδώ, με επικεφαλής το θωρηκτό Αβέρωφ, ο στόλος εξόρμησε για τις δυο νικηφόρες ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου που καθόρισαν την έκβαση του α΄ βαλκανικού πολέμου. Ακολούθησε, το 1915, η χρήση του κόλπου και του χωριού από τις δυνάμεις της Αντάντ, για την αιματηρή και αποτυχημένη εκστρατεία της Καλλίπολης, που έκανε πασίγνωστο το Μούδρο στα πέρατα της Γης, μιας και ελλιμενίστηκαν και στρατοπέδευσαν εκεί πλοία και στρατός από όλο τον πλανήτη, από Αγγλία, Γαλλία, Καναδά, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία, νησιά της Ωκεανίας, Σενεγάλη, Ινδίες, Αίγυπτο κ.α.
Η άφιξη των προσφύγων και η ζωή στο Μούδρο στα χρόνια του μεσοπολέμου, η Γερμανική κατοχή και η δημιουργία αντιστασιακών πυρήνων στο νησί, η μεταπολεμική μετανάστευση και φυσικά ο Μούδρος ως τόπος εξορίας των κομμουνιστών απασχολούν αρκετά τον συγγραφέα. Ιδιαιτέρως, η παρουσία εκεί του Ρίτσου και άλλων λογοτεχνών που απέδωσαν στα έργα τους εικόνες από τα χρόνια της εξορίας τους στη Λήμνο.
Στο επόμενο κεφάλαιο του Α΄ μέρους εκτίθεται το ιστορικό της ίδρυσης και της λειτουργίας του Δημοτικού Σχολείου Μούδρου, από το 1853 που υπάρχουν οι πρώτες αναφορές ως τις αρχές του 21ου αιώνα. Παρατίθενται με λεπτομέρειες οι προσπάθειες ανέγερσης και ανακαίνισης των κατά καιρούς διδακτηρίων, οι κανονισμοί λειτουργίας καθώς και ένας Πίνακας των διευθυντών και των εκπαιδευτικών που υπηρέτησαν εκεί ως το 2004. Στο κεφάλαιο γίνεται σφαιρική επισκόπηση της πορείας του σχολείου, σε συνδυασμό με τη γενικότερη εξέλιξη της νεοελληνικής εκπαίδευσης, ένα θέμα που ο συγγραφέας έχει μελετήσει και γνωρίζει άριστα.
Το Α΄ μέρος ολοκληρώνεται με ένα επίμετρο, στο οποίο αναφέρονται γεγονότα από τη σχολική ζωή της δεκαετίας του ’50, όταν ο Βελιαρούτης δίδαξε εκεί: ομιλίες, εκδηλώσεις, σχολικές εορτές, αφιερώματα, με πολλές φωτογραφίες και ανέκδοτα έγγραφα.
Στο Β΄ μέρος δημοσιεύονται κριτικά κείμενα για τρεις ποιητές από το Μούδρο, με αναλυτικές εργοβιογραφικές πληροφορίες. Πρόκειται για τον Κώστα Θεοφάνους (1919-2008), τον Αντώνη Π. Σουπιό (1921-1989) και την Ντίνα Γ. Καβάσιλα (1936-;).
